Hướng dẫn bạn chuẩn bị và thực hiện cúng thôi nôi bé trai, bé gái: Cách chuẩn bị mâm cúng, cách xem giờ đẹp, các bước thực hiện và bài cúng thôi nôi
Cúng thôi nôi bé trai, bé gái là một nghi thức quan trọng trong hành trình lớn lên và phát triển của bé. Tương tự như cúng mụ, hoạt động này sẽ có sự khác nhau cơ bản giữa bé trai và bé gái. Trong nội dung dưới đây, Nhang Chính Hãng sẽ hướng dẫn bạn chuẩn bị và thực hiện cúng thôi nôi chuẩn theo phong tục nước Việt để lấy may mắn và bình an..
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi là gì?
Thôi nôi là một trong những phong tục tập quán lâu đời của người Việt. theo quan niệm dân gian xưa, trẻ sinh ra là do Thập Nhị Tiên Nương (12 bà Mụ) kết hợp cùng Bà chúa Đầu Thai – Kim Hoa Thánh Mẫu và Đức Ông nặn thành. Trong đó, mỗi bà mụ có trách nhiệm nặn nên một bộ phận cho trẻ.
Lễ thôi nôi được tổ chức với ý nghĩa là tạ ơn các bà Mụ, Đức Ông và Bà chúa đã nặn ra em bé. Đồng thời, hoạt động cũng thể hiện sự biết ơn khi đã chở che, ban phước lành để bé được phát triển khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn.
Bên cạnh sự biết ơn đến các vị thần tiên, lễ cũng mang những ý nghĩa tốt đẹp khác như:
- Đánh dấu bé được tròn 1 tuổi.
- Là dịp để bố mẹ và người thân gửi những lời chúc tốt đẹp cùng kỳ vọng đến bé.
- Là cơ hội để gia đình sum vầy, gắn kết, cầu mong những điều may mắn trong cuộc sống.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng thôi nôi
Cách tính ngày cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái như thế nào?
Theo phong tục tập quán của nước ta, lễ thôi nôi được tính theo ngành âm lịch và theo giới tính của trẻ. Dân gian ta có câu “gái lùi 2, trai lùi 1”, điều này có nghĩa làm lễ thôi nôi cho bé gái sẽ cúng trước 2 ngày 2 ngày và bé trai là trước 1 ngày theo ngày sinh ở lịch âm.
Quy trình các bước cơ bản khi cúng thôi nôi như thế nào?
Cúng thôi nôi cho bé là một buổi lễ đặc biệt và được thực hiện theo quy trình các bước như sau:
- Chuẩn bị mâm đồ cúng.
- Xếp mâm đồ cúng chuẩn theo nghi lễ.
- Thắp hương và đọc bài khấn trước mâm cúng Bà Mụ, Đức Ông và mâm cúng Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo.
- Thực hiện nghi lễ bắt miếng.
- Cho trẻ bốc đồ chơi để nhận được lời chúc về tương lai.
- Trẻ nhận lì xì và lời chúc từ gia đình.
- Hóa vàng và thụ lộc.
Các bước cơ bản khi cúng thôi nôi
Thời gian tốt lành để làm lễ cúng thôi nôi cho trẻ
Cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái vào mấy giờ để có được giờ đẹp, mang lại bình an, phát triển tốt? Thông thường, hoạt động cúng được diễn ra trước 10 giờ sáng hoặc trước 4 giờ chiều. Đây là khoảng thời gian phù hợp để bố mẹ có thời gian chuẩn bị đồ.
Đồng thời, sau khi cúng xong, gia đình sẽ mất khoảng 1 giờ để có thể thụ lộc. Từ đó, các thành viên có thể quây quần dùng bữa.
Bên cạnh chọn theo khoảng giờ của dân gian, bố mẹ cũng có thể chọn giờ đẹp theo giờ sinh của bé. Để biết giờ đẹp theo yếu tố này, phụ huynh nên đi xem thầy cúng để có thể hiểu đầy đủ nhất.
Thời gian tốt lành để thực hiện lễ cúng thôi nôi cho trẻ
Chuẩn bị đồ cúng thôi nôi cần có những gì?
Đồ cúng thôi nôi cho bé ở mỗi vùng miền sẽ có sự khác nhau. Tuy nhiên, mâm cúng thôi nôi bé trai, bé gái đều có 4 mâm chính là:
- Mâm cúng Thần Tài, Thổ địa.
- Mâm cúng Ông Táo.
- Mâm cúng gia tiên và phật.
- Mâm cúng Đức ông và Mụ Bà.
Trong đó, mâm cúng Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo có thể gộp chung nếu gia đình muốn thực hiện đơn giản, nhẹ nhàng. Ngoài ra, bố mẹ có thể chuẩn bị mâm đồ chơi để đoán tương lai của bé thông qua món đồ bé muốn lấy.
Chuẩn bị các mâm cúng thôi nôi cho trẻ
Dưới đây là những lễ vật thường có trong mâm cúng thôi nôi cho bé gái, bé gái dành cho Mụ Bà và Đức Ông:
- 1 con gà luộc da vàng, có đầy đủ bộ phận và đầu ngẩng cao.
- Trầu tỉa theo cánh phượng.
- Heo quay.
- Bánh hỏi.
- 1 đĩa trái cây chọn màu quả theo ngũ hành.
- 1 bình hoa tươi sử dụng một số loại hoa may mắn như: hoa đồng tiền, hoa cát tường, hoa lay ơn, hoa mẫu đơn.
- 12 xôi chè cúng thôi nôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn.
- 12 bát chè trong đó, con gái chọn chè xôi nước và con trai là chè đậu trắng cùng 1 bát chè lớn.
- 12 bát cháo và 1 tô cháo lớn.
- 12 chén nước hoặc rượu trắng.
- 12 cây nến
- Hương.
- Bộ giấy tiền chuyên dùng để cúng thôi nôi.
- Chuẩn bị thêm chén, đũa, muỗng và 1 đôi đũa hoa vì Mụ Bà thích dùng đôi đũa này.
Mâm cúng thôi nôi Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo gồm có:
- 1 mâm trái cây ngũ quả.
- 1 bát chè đậu xanh.
- 1 đĩa xôi.
- 1 bộ tam sên.
- 3 ly nước.
- Hoa tươi và hương.
Cách sắp xếp mâm cúng thôi nôi
Các món đồ cúng thôi nôi bé trai, bé gái trong mâm phải được sắp xếp chỉn chu, gọn gàng. Mâm cúng Bà Mụ và Đức Ông cần được sắp xếp theo quy tắc như sau:
- Các món trong mâm được sắp xếp đẹp mắt. Thông thường, gà luộc được đặt ở trung tâm. Từ giữa trở ra sẽ là đĩa hoa đồng tiền, chè trôi nước, xôi, hoa tươi và trầu têm cánh phượng xen kẽ ở vòng ngoài lớn.
- Vị trí đặt mâm cúng và bình hoa là Đông bình Tây quả, có nghĩa là bình hoa đặt ở hướng Đông, hoa quả, lễ vật được đặt ở hướng Tây.
Mâm cúng thôi nôi bé gái dành cho Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo phải được đặt ngoài sân, nơi mọi người đi lại. Đồng thời, mâm cúng phải luôn quay đầu ra ngoài.
Bên cạnh hai mâm cúng ở trên, gia đình cũng có thể thêm mâm cúng gia tiên. Thông thường, nhà có bao nhiêu bàn thờ thì sẽ làm bất nhiêu mâm cúng gia tiên.
Sắp xếp mâm cúng thôi nôi cho trẻ gọn gàng
Hướng dẫn chi tiết cách cúng thôi nôi
Cách cúng thôi nôi cho bé gái và bé trai tương tự nhau. Trình tự thực hiện là:
- Châm hương, độc bài khấn thôi nôi tại mỗi mâm cúng.
- Bốc đồ dự đoán tương lai.
- Mừng tuổi mới cho bé.
Bài khấn gia đình sẽ khấn trước mâm Thần Tài, Thổ Địa, Ông Táo:
“Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âm lịch), gia đình cháu (nêu họ tên)… bày làm mâm lễ vật, trước cung thỉnh đất đai diên địa, thổ công thổ chủ trước về chứng minh nhận lễ mừng cho cháu (…) tròn một năm tuổi, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên…) khỏe mạnh, chóng lớn, ngoan hiền, phù trợ cho gia đình luôn ấm no, hạnh phúc…”.
Bài khấn gia đình sẽ khấn trước mâm Bà Mụ:
“Nam mô A Di Đà Phật! (x3)
Nam mô Đại Bi Quan Thế Âm Bồ tát
Con lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa
Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa
Con kính lạy Đệ tam Thiên Mụ đại tiên chúa
Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay là ngày ….. tháng ….. năm ……
Vợ chồng con là ……………… sinh được con (trai, gái) đặt tên là …………
Chúng con ngụ tại …………
Nay nhân ngày đầy năm chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày lên trước án, trước bàn toạ chư vị Tôn thần kính cẩn tâu trình:
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng Thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu, tên …………….. sinh ngày ………………… được mẹ tròn, con vuông.
Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật , phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngon, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô ương, vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quý. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô A Di Đà Phật! (x3)”
Sau khi đọc xong văn khấn, gia đình tiếp tục làm nghi thức khai hoa hay còn gọi là “bắt miếng”. bé sẽ được đặt lên bàn giữa, chủ trì lễ cúng sẽ rót trà, thắp hương để xin phép “bắt miếng”. Sau khi hoàn tất, bé sẽ được bế trên tay và cầm nhánh hoa quơ qua quơ lại và đọc lời chúc:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Sau khi xong lời chúc, bé sẽ được nhận lì xì, lời chúc và bốc đồ chơi để dự đoán tương lai.
Sau 1 tuần hương, tương đương 45 – 60 phút thì gia đình có thể hóa vàng và thụ lộc. Cách để thực hiện nghi thức này gồm:
- Tiền vàng, giấy áo vàng đốt hoàn toàn tại nơi phù hợp. Rượu và trà cúng đổi xung quanh tro.
- Gạo và muối trải tại các ngã ba, ngã tư, ngã năm đường rộng lớn.
- Nến và đồ nóng, cháo trắng đổ xuống sông để trẻ được mát lành.
- Món ăn gia đinh sử dụng ngay trong bữa ăn và có thể chia cho hàng xóm để lấy may mắn.
Hướng dẫn chi tiết cách cúng thôi nôi
Một số lưu ý trong lễ cúng thôi nôi
Để lễ cúng thôi nôi diễn ra thuận lợi, gia đình cần lưu ý một số điều sau:
- Lên danh sách tất cả những món đồ cần chuẩn bị để đảm bảo không bị thiếu sót.
- Mâm đồ chơi có thể chọn tự do, tùy theo mong muốn của bố mẹ dành cho con.
- Bố mẹ nền tham khảo ý kiến của người lớn tuổi trong gia đình khi thực hiện nghi lễ.
- Không gian cúng phải sạch sẽ, thông thoáng.
- Đối với gia đình bận rộn, bạn có thể lựa chọn dịch vụ cúng thôi nôi trọn gói để hoạt động diễn ra thuận lợi nhất mà không cần tốn nhiều công sức.
Những lưu ý khi cúng thôi nôi bé trai, bé gái
